Nat of droog?
In het water of op het droge?
Na de herfst gaan we onverbiddelijk naar de winter toe. Deze jaarlijkse gang van de seizoenen geeft ons houvast in het ritme voor onderhoud van onze boot en dat moet maar zo blijven.
We staan weer voor de keuze: blijft de boot in het water liggen of halen we hem deze winter op het droge? Natuurlijk hadden we daarover al lang een afspraak moeten maken met de jachthaven, maar goed, er zijn nog altijd twijfelaars of ze 'er goed of fout aan doen' en regelmatig krijg ik vragen om te helpen bij deze keuze.
Bij de keuze van 'nat of droog' spelen een aantal zaken een rol. Komt er in de haven ijsgang voor in combinatie met stromend water of grote vaart? Wat is de kans op schuivende ijsschotsen? Haal je boot dan uit het water en zet je hem op de wal of breng je hem naar een andere haven om schade te voorkomen?
Is de boot van hout of polyester?
Is de boot van hout? Haal hem uit het water en zet hem in een loods om uitdroging door de wind te voorkomen. Het gevaar van uitdroging licht op de loer en dat is slecht voor hout. Laat uit het water dus en vroeg er weer in. Zonder geweldige ijsgang kan een stalen of aluminium boot prima 'overwinteren' in het water. De keuze wordt meer bepaald door voorgenomen onderhoudswerkzaamheden aan het onderwaterschip die zich alleen op de wal laten uitvoeren zoals nieuwe antifouling, reparaties aan roer, schroefas, poetsen van het bovenwaterschip en dergelijke.
Polyester? Op zich kan polyester prima in het water overwinteren. De keuze wordt meer bepaald door de kwaliteit en de leeftijd van het polyesterlaminaat. Nieuwe polyester harsen en nieuwe verwerkingsmethoden zoals vacuüm injectie hebben beduidend minder last van vochtopname dan de oudere harsen in hand-lay-up. Inmiddels weten we wel, dat het goed is om polyester laminaat regelmatig 'uit te laten dampen' om problemen waaronder osmose zoveel mogelijk te voorkomen. Onderwater schepen die al een keer osmose hebben gehad en daarvoor zijn behandeld met een nieuwe jas van epoxy raad ik altijd aan om 's winters droog te zetten en uit te laten dampen. Voor boten die nog geen osmose hebben gehad is het uit ervaring raadzaam die bijvoorbeeld om de twee jaar droog te zetten om het onderwaterschip te laten drogen. Let op: onderwaterschepen die zijn voorzien van een epoxylaag zullen nooit van buiten af kunnen drogen: dit zal vanuit de binnenkant moeten gebeuren. Dus alle vloerdelen open, ontvochtigers erin en desnoods een klein kacheltje erin.
Het opbokken
En dan het opbokken. Belangrijk zijn goede stempels met een groot oppervlak om de druk te verdelen en een goede steun van het schip onder de kiel en voor en achter. Indrukken door de stempels in de romp is slecht: het schip is dan niet goed opgebokt. Ook steun van een kiel opzij om 'uitbreken' te voorkomen is belangrijk.
Van belang is ook te weten bij polyesterschepen of het onderwaterschip in een sandwichconstructie is geproduceerd. Dat zie je vaak bij wedstrijdschepen. Mijn advies is dan: haal de mast van het schip om druk van wind tegen de mast te voorkomen en daarmee (grote) druk van de romp op de stempels. Anders kan het gevolg delaminatie van de sandwichkern terplaatse van de stempels zijn en dat is niet goed. Gebruik ook een groot oppervlak voor de stempels om de druk over een zo groot mogelijk oppervlak te verdelen.
Staat het terrein vol op de wind, doorgaans ZW? Goede zaak het schip ZW - NO op te stellen: ook dat voorkomt schade door te grote druk op de stempels of omvallen.
Nat of droog, er is werk aan de winkel om de zaak wintervast te maken en dan maar hopen dat die winter ook echt komt, anders is alles voor niets geweest!